του Γιώργη Καλομοίρη*
Για την πλευρά των αισιόδοξων και των δημιουργών αναμφίβολα η πανδημία έδωσε ακόμα και μέσα στο ζόφο της χρόνο στη σκέψη και την ιδέα που έφτασε η ώρα της να βγει απ το συρτάρι του μυαλού ή του γραφείου επιχειρώντας να διαγράψει τροχιά υλοποίησης.
Η πολύφερνη ανάκαμψη της χώρας στηριζόμενη στο ομώνυμο ταμείο έχει αρχίσει να γίνεται υπόθεση εργασίας και εξίσωση που αυτή τη φορά έχει σημασία να υποστηρίξει ενεργούς και εγχώριους ανθρώπινους πόρους επενδύοντας στην επιχειρηματική παιδεία, το πνευματικό κεφάλαιο, το τοπικό ποιοτικά αναβαθμισμένο προϊόν και σίγουρα στη φαντασία που ρισκάρει να δημιουργήσει.
Το συνδυαστικό μείγμα των παραπάνω στοιχείων με όχημα τη μεθοδικότητα, το πλάνο σχεδιασμού-οργάνωσης και φυσικά τις προοπτικές για το μέλλον μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην ανάδειξη μιας νέας τάξης δημιουργών (creative class) για τη χώρα. Μια νέα τάξη με σαφή κοινωνικοοικονομική δομή που αναδυκνύοντας τον ρόλο του δημιουργικού τομέα και των βιομηχανιών που προκύπτουν έχει τις δυνατότητες να βάλει το δικό της ξεχωριστό πρόσημο στην εποχή που διανύουμε.
Μετά από μια δεκαετία καθήλωσης, κρίσης και ματωμένων επιδομάτων στραγγαλισμού του μεσαίου μεγέθους επιχειρείν ίσως να ήρθε η ώρα για τη μεγάλη ρεβάνς του παραγωγικού μοντέλου. Μια ρεβάνς όμως με όρους και χαρακτηριστικά παραγωγής ,συνεργασίας και επενδυτικών πρωτοβουλιών που θα δώσουν σύγχρονα εργαλεία ανθεκτικότητας, αναπτυξιακής στρατηγικής και στήριξης σε επίπεδο βάσης με ορίζοντα προοδευτικής μεγέθυνσης και παραγωγικού σοκ. Στην εποχή του ΜΕΤΑ είναι γεγονός πια ότι πρέπει να σχεδιάσουμε αντιλαμβανόμενοι τις νέες συνθήκες στον ορίζοντας της Μεταπανδημίας και της Μετα-επιδότησης.
Μέσα σε καιρούς αλληλεξάρτησης, ταχύτητας και πολυπλοκότητας είναι ώρα πια να κερδηθεί μερίδιο στηριξης από αυτή τη νέα δημιουργική τάξη ανθρώπων που παρέμειναν στη χώρα , σήκωσαν και σηκώνουν το βάρος ευθύνης ώστε να επωμιστούν τις συνέπειες της προοπτικής μιας χώρας που ξαναστέκεται στα πόδια της μετά την πανδημία.
Η οικονομίας της γνώσης, της παραγωγής , του δημιουργικού και τεχνολογικού τομέα, συνθέτουν έναν πολυδιάστατο πλέγμα που ως δίκτυο τροφοδότησης δίνει τη δυνατότητα συμμετοχικά να έρθουν σημαντικά αποτελέσματα στο σύγχρονο επαγγελματικό και εργασιακό περιβάλλον.
Η περίπτωση της πανδημίας εκτός των άλλων μας φέρνει αντιμέτωπους με την πρόκληση των ψηφιακών νομάδων και μονάδων βάσει των οποίων οποιοδήποτε μέρος μπορεί και έχει τη δυνατότητα μέσα από στοχευμένες μεταρρυθμίσεις να εξοπλίσει νέους πολυχώρους εταιρικής δραστηριότητας, θερμοκοιτίδες και κόμβους νεοφυούς επιχειρηματικότητας, εκπαίδευσης καινοτομίας και εφαρμοσμένης έρευνας.
Η σταδιακή οικοδόμηση ενός εργασιακού περιβάλλοντος που αντιλαμβάνεται τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την επερχόμενη "μεγάλη επανεκκίνηση" και την ευκαιρία επανατοποθετησης μας σε ένα σύγχρονο παγκόσμιοτοπικό σύστημα αναμφίβολα είναι το κλειδί της νέας εποχής.
Ο τριετής ορίζοντας του ταμείου ανάκαμψης, ο οποίος ήδη έχει ξεκινήσει να μετράει αντίστροφα ίσως να είναι η ευκαιρία να ξαναδούμε τι πρέπει να στηριχτεί όχι με όρους επιβίωσης αλλά αναβίωσης σε νέο πεδίο ανταγωνισμών όπου το ιδιαίτερο επικρατεί του γενικού.
Αναφορικά με το ιδιαίτερο, η Ελλάδα της χειροτεχνίας των κοινοτήτων διαφύλαξε ένα κόσμο ιδιαίτερου και μοναδικότητας , ο οποίος πέρα από πολιτιστική κληρονομιά μπορεί να αναπτύξει τα χαρακτηριστικά μιας σύγχρονης παραγωγικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Η πρωτοβουλία αναβίωσης της ελληνικής χειροτεχνίας μέσα από τη σύμπραξη των Υπουργείων Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Πολιτισμού και ΑΘλητισμού με τη παρακαταθήκη , η οποία προέκυψε από το έργο της επιτροπής Ελλάδα 2021 ,δημιουργεί μια νέα υποσχόμενη αναπτυξιακή έλικα στον μηχανισμό του ταμείου και τη δυναμική αξιοποίηση του από την ελληνική μεσαίας κλίμακας παραγωγή . Το στοίχημα είναι αυτή η ευκαιρία να μη μείνει χαμένη εξυπηρετώντας γεωγραφικές και πολιτικές ισορροπίπες χωρίς αντίκρυσμα.
Ουσιαστικά αυτοσκοπός του προγράμματος, όπως αναφέρεται, είναι να δώσει τα κίνητρα και την τεχνογνωσία για τη συγκρότηση μιας νέας γενιάς χειροτεχνών μέσα από την επαγγελματική κατάρτιση και πιστοποίηση, οι οποίοι θα βοηθηθούν στα επιχειρηματικά τους βήματα αλλά και στη διεθνή δικτύωσή τους.
Ο αρχικός σχεδιασμός επικεντρώνεται στη χαρτογράφηση των ιδιαίτερων μορφών ελληνικής χειροτεχνίας κάθε περιοχής (π.χ μεταξωτά μαντήλια στο Σουφλί, κιλίμια και υφαντά στο Γεράκι Λακωνίας, κεραμικά στη Λέσβο, υφαντική τέχνης Κρήτης κ.α.)και τη διασύνδεση της με εκπαιδευτικές και πολιτιστικές δομές ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη δόμηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας βασισμένης στη χειροτεχνία (π.χ δημιουργία πιστοποιημένων κέντρων εκμάθησης και δομών διδασκαλίας).
Ταυτόχρονα οι πρωτοβουλίες ενθάρρυνσης της χρήσης τοπικών πρώτων υλών, τόσο παραδοσιακών όσο και καινοτόμων, η πιστοποίηση των σχετικών διαδικασιών καθώς και η αναβάθμιση του εξοπλισμού και η παροχή οικονομικών κινήτρων, έχουν κοινό γνώμονα την ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και την στήριξη των εργασιακών προοπτικών.
Η περιοχή μας , τα Ανώγεια και το Γεωπάρκο Ψηλορείτη ως ένα ιδιότυπο δίκτυο κοινοτήτων και δήμων με έντονο πολιτιστικό αποτύπωμα και ιδιαίτερα ενεργό τον ανθρώπινο παράγοντα που σε μεγάλο βαθμό παραμένει στον τόπο του, εξασφαλίζει τις βασικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του νεοφυούς επιχειρείν στον άξονα χειροτεχνίας και παραγωγής. Η παράδοση στη χειροτεχνία από την τέχνη του ξύλου μέχρι την αγγειοπλαστική και με αιχμή του δόρατος της υφαντική τέχνη ως την επιτομή της σύγχρονης γυναικείας επιχειρηματικότητας , μπορεί να τεθεί σε νέες βάσεις εκπαίδευσης, κατάρτισης και περιβάλλοντος εργασίας.
Από υπόθεση εργασίας έφτασε η ώρα να περάσουμε στον οδικό χάρτη για ένα νέο παραγωγικό και κοινωνικοοικονομικό μοντέλο σύγχρονων προοπτικών μέσα από την υγιή , καινοτόμο επιχειρηματικότητα, η οποία αναπτύσσει τοπικές δράσεις συνδυάζοντας τον πρωτογενή με τον τριτογενή τομέα αναδεικνύοντας παράλληλα τη διαδικασία παραγωγης ως συμμετοχική πολιτιστική εμπειρία.
Η εμπειρία, το βίωμα και ο πολιτισμός της καθημερινότητας των κοινοτήτων του βουνού συνθέτουν ένα μωσαϊκό πολιτιστικών μοναδικοτήτων , οι οποιες σε αλληλεπίδραση με τις τεχνολογίες αιχμής , την εφαρμοσμένη έρευνα και τα οικονομικά μοντέλα δημιουργικής και κοινωνικής οικονομίας προσφέρουν τις δυνατότητες να ξαναδούμε στο σήμερα τέχνες και τεχνικές βγαλμένες απ τον κόσμο του βοσκού όπως η υφαντική, η τυροκομία και η ξερολιθιά.
Ταυτόχρονα νέες προσεγγισεις πάνω στη διαχείριση φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς (υλικής και άυλης) , η επαναπροσέγγιση του πολιτιστικού τουρισμού, η ανάδειξη του ποιοτικού έναντι του ποσοτικού προϊόντος στην πρωτογενή παραγωγή , η δυναμική της εμπειρίας και της συμμετοχής στη διαδικασία έναντι του έτοιμου και αυτοματοποιημένου, δημιουργούν ένα νέο πλαίσιο επανατοποθέτησης και επαναπροσδιορισμού της χώρας μας στον γεωτουριστικό ή γεωπολιτιστικό χάρτη.
Για να επιτευχθεί πολλαπλασιαστικός αντίκτυπος έχει ιδιαίτερη σημασία να περάσουμε από ένα εταιρικό σύστημα σε ένα ολοκληρωμένο οικοσύστημα δημιουργικής και κοινωνικής οικονομίας, με οριοθετημένο πλαίσιο δραστηριότητας και λειτουργίας , το οποίο θα κληθεί να αξιοποιήσει το πολιτιστικό απόθεμα και την παραγωγή δίνοντας κίνητρα στην ενεργοποίηση των ανθρώπινων πόρων του κάθε τόπου.
Στη δύση του δεύτερου και την ανατολή του τρίτου αιώνα της εθνικής μας υπόστασης, αναλογιζόμενοι καταστροφές και θριάμβους , απώλειες και ανακτήσεις , επιτυχίες και αποτυχίες , βρισκόμαστε ξανά στο σταυροδρόμι των προκλήσεων ως προς του που θέλουμε να στραφούμε και να πάμε.
Σε αυτές τις νέες προκλήσεις το ζήτημα της εργασίας αναδύεται κυρίαρχο και είναι στοίχημα μας η σύλληψη και η συμμετοχική συγκρότηση ενός νέου ψηφιακού ανθρωπισμού δυνάμεων δημιουργίας που θα έρθει ως αντίβαρο στην ανεξέλεγκτη μηχανιστική λογική των αλγορίθμων μιας εκτεταμένης αυτοματοποίησης.
*Ο Γιώργης .Α. Καλομοίρης είναι Υποψ. Διδάκτορας ανάπτυξης μεθοδολογίας Πολιτιστικού Σχεδιασμού πάνω σε μορφές Πολιτισμικής Δημοκρατίας, Επιστημονικός Υπεύθυνος IDAology Project, Ιδρυτής και επιμελητής δικτύου Androidus Project Tank & Αργαστήρι Πολιτισμού Καινοτομίας Έρευνας.
Η ιστορία του ψηλότερου βουνού της Κρήτης είναι σίγουρα γραμμένη στα μνημεία, τα τοπωνύμια, τις ιστορικές πηγές και το φυσικό περιβάλλον που απλώνεται από την κορφή ως τους πρόποδες και από το οροπέδιο της Νίδας μέχρι τις πηγές και τα βάραθρα του ορεινού μας όγκου.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑCopyright © 2019 - 2024. Androidus Project Tank. Created & Hosted by WEBMAN