“…Επειδή η πόλις των Ανωγείων είναι κέντρον της αγγλικής κατασκοπίας εν Κρήτη και επειδή οι Ανωγειανοί εξετέλεσαν το φόνο του λοχία φρουράρχου Γενί-Γκαβέ και της υπ’ αυτόν φρουράς και επειδή οι Ανωγειανοί εξετέλεσαν το σαμποτάζ της Δαμάστας, επειδή εις Ανώγεια ευρίσκουν άσυλον και προστασίαν οι αντάρται των διαφόρων ομάδων αντιστάσεως και επειδή εκ των Ανωγείων διήλθον και οι απαγωγείς με τον στρατηγόν Φον Κράιπε χρησιμοποιήσαντες ως σταθμόν διακομιδής τα Ανώγεια, διατάσσομεν την ΙΣΟΠΕΔΩΣΙΝ τούτων και την εκτέλεσιν παντός άρρενος Ανωγειανού όστις ήθελεν ευρεθεί εντός του χωρίου και πέριξ αυτού εις απόστασιν ενός χιλιομέτρου.”
Χανιά 13-8-44 0 Στρατηγός Διοικητής Φρουρίου Κρήτης X. ΜΙΛΛΕΡ
Με πέντε «επειδή» και ένα «διατάσσομεν» ο τόπος των Ανωγείων, γνωρίζει την τρίτη και ίσως ολοσχερώτερη καταστροφή στην ιστορία του, στις 13/8/1944. Το πετροχώρι, κατά τον Καζαντζάκη, στην Αναφορά του στον Γκρέκο, επιλέγει συνειδητά για άλλη μια φορά το δικό του συλλογικό ανήφορο. Λίγο μόλις καιρό πριν αποχωρήσουν τα Ναζιστικά στρατεύματα κατοχής από την Κρήτη, αφήνουν πίσω εξαθλίωση, ερείπια και πρόσφυγες. Στους κύκλους που λένε πως κάνει η ιστορία, η εικόνα αυτή φαντάζει σήμερα γνώριμη σε άλλα μήκη και πλάτη του μικρού μας πλανήτη, με την καταστροφή και το ξεριζωμό να ξεφεύγουν πια από τη σφαίρα των διηγήσεων και εισέρχονται στο πρώτο πλάνο των οθονών της τσέπης μας.
Η καταστροφή και το κάψιμο του χωριού, το 1944, έφερε παρ'όλα αυτά -σε πείσμα των καιρών, την ανοικοδόμηση και επιστροφή των Ανωγείων στην κοινωνική, οικονομική, κυρίως όμως την πολιτιστική επάνοδο των δρωμένων, τόσο της Κρήτης, όσο και της Ελλάδας. Τα χρόνια μετά τη μεγάλη καταστροφή, όσο και αν τα χαρακτήριζε η φτώχεια, δεν τα συνόδεψε ποτέ η μιζέρια και η παραίτηση. Ίσως τελικά, ο σπόρος αντίστασης στη συνείδηση του εφικτού, να ήταν ο καρπός που βλάστησε σε ένα τόπο προορισμένο να ξαναγεννηθεί στην πέτρα και τη ξερολιθιά του φαινομενικά ανέφικτου.
Σε αυτή τη νέα δυναμική επανεκκίνηση του τόπου και των ανθρώπων του, έρχεται να προστεθεί ένα φιλόδοξο σχέδιο ανοικοδόμησης, το οποίο ξεκινάει να εφαρμόζεται ήδη από το 1947, όταν το Υπουργείο Πρόνοιας, αποκτά τις εκτάσεις ("μεγάλος" και "μικρός" οικισμός στις θέσεις Δαμάνια και Σκαλώματα Μετοχιού Ανωγείων), που στο άμεσο μέλλον θα οικοδομηθούν 65 πέτρινα δυόροφα σπίτια με την ονομασία «Πυρήνες», όπως χαρακτηριαστικά αναφέρονται στην υπ' αριθμό 103507/13-3-47 Υπουργική Απόφαση, στην περιοχή Μετόχι Ανωγείων.
Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή έχει την επίβλεψη και σφραγίδα του αρχιτεκτονικού και πολεδομικού γραφείου του Κωνσταντίνου Δοξιάδη, το οποίο επιφορτίστηκε με το να συντάξει την ομώνυμη έκθεση, αναφορικά με τις θυσίες της Ελλάδος στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο σε οικονομικό, κοινωνικό και τεχνικό επίπεδο.
Την ίδια στιγμή, για την περιίπτωση των Ανωγείων ο Κ. Δοξιάδης ως υφυπουργός και Γενικός Διευθυντής Ανοικοδομήσεως, επιμελείται του αρχιτεκτονικού σχεδίου των «Πυρηνών», με αποτέλεσμα σήμερα να ορθώνονται ως ένα εφαρμοσμένο υποδειγματικό αρχιτεκτονικό και πολεοδομικό σχέδιο σε επίπεδο χωροταξίας, ερχόμενο όμως σε αντιδιαστολή με τον κοινωνικό ιστό των Ανωγείων.
Οι Πυρήνες, παρότι παραχωρούνται κατά χρήση στους Ανωγειανούς, ένας σχετικά περιορισμένος αριθμός τους αξιοποιήθηκε από την τοπική κοινωνία, η οποία επέλεξε στο μεγαλύτερο μέρος της να χτίσει πάνω στα ερείπια των κατεστραμμένων της σπιτιών της, υιοθετώντας την πρωτογενή ίσως αρχιτεκτονική δομή η οποία οριοθετεί ως κορμό τον οικογενειακό οίκο. Ο οίκος αυτός, στην περιοχή των Ανωγείων, αποτελεί τον ουσιαστικό πυρήνα ο οποίος εξαπλώνεται ως προέκταση της πατρογονικής εστίας από τους ίδιους τους απογόνους. Αποτέλεσμα του παραπάνω κοινωνικού σχηματισμού, είναι τα σημερινά Ανώγεια, να δημιουργούν κατά το μεγαλύτερο τους τμήμα επιμέρους περιοχές-γειτονιές κατοικημένες και οριοθετημένες από τις οικογένειες που συναποτελούν το χωριό.
Ο Δήμος Ανωγείων ήδη από τη δεκαετία του '70 και με σημεία σταθμούς το 1983 και το 1984 και το 2018, προχώρησε σε ενέργειες παραχώρησης των μη κατοικούμενων πυρήνων (οι οποίοι φτάνουν τους 28), στην ιδιοκτησία του Δήμου στοχεύοντας στην αξιοποίηση αυτών σε δράσεις τουριστικού και αναπτυξιακού χαρακτήρα που θα αναβαθμίζαν την ποιότητα ζωής των κατοίκων της περιοχής.
Από τότε μέχρι σήμερα, κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι και ο Δήμος επέδειξε διαχρονικό ενδιαφέρον με ουσιαστικές παρεμβάσεις που στόχο έχουν μια ολιστική διαμόρφωση ενός αναπτυξιακού σχεδίου αναβάθμισμενης καθημερινότητας σε εξέλιξη, αποτελώντας ταυτόχρονα ιδιαίτερα σημαντικό τμήμα της νεότερης ιστορίας του τόπου μας.
Σήμερα ένας από αυτούς τους λ'ιθινους οίκους, ο Πυρήνας με Αριθμό 7, ο οποίος υπάγεται στην ιδιοκτησία του Δήμου Ανωγείων, έχει παραχωρηθεί με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Ανωγείων, στην διάθεση των πολιτιστικών μελετών και ερευνητικών δράσεων της ομάδας της Androidus Project Tank, με στόχο να αποτελέσει έναν ανοιχτό χώρο για την πολιτιστική διαχείριση, την άυλη κληρονομιά και και τη διάχυση της κουλτούρας του τόπου μας.
Με εφόδια την αυθεντικότητα, την εξωστρέφεια και τη συνεργασία με Πανεπιστήμια, Ερευνητικά κέντρα και Επιχειρήσεις, κυρίως όμως μέσα από την αναγκαιότητα αλληλεπίδρασης με την τοπική κοινωνία, της οποία αποτελούμε αναπόσπαστο κομμάτι, ευελπιστούμε ο Πυρήνας 7 στο Μετόχι να αποτελέσει την έδρα για τον προβληματισμό, το σχεδιασμό και τη συλλογή ιδεών που θα εξελιχθούν σε ενέργειες αναβάθμισης του πολιτισμού της καθημερινότητας της περιοχής μας.
Η ιστορία του ψηλότερου βουνού της Κρήτης είναι σίγουρα γραμμένη στα μνημεία, τα τοπωνύμια, τις ιστορικές πηγές και το φυσικό περιβάλλον που απλώνεται από την κορφή ως τους πρόποδες και από το οροπέδιο της Νίδας μέχρι τις πηγές και τα βάραθρα του ορεινού μας όγκου.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑCopyright © 2019 - 2024. Androidus Project Tank. Created & Hosted by WEBMAN