Επιχειρώντας Πολιτιστικά στη Βιομηχανία της Δημιουργίας.  Η μέχρι σήμερα ιστορία των Androidus (ΑΜΚΕ)  - Αργαστήρι (ΚΟΙΝΣΕΠ) 

 

Του Γιώργη Α Καλομοίρη

 

Για τον John Howkins το πνευματικό κεφάλαιο (intellectual property) αποτελεί και “το νόμισμα της εποχής μας” ως το κύριο συστατικό  της «δημιουργικής οικονομίας», η οποία αποτυπώνεται σε μια προσπάθεια κρατών, περιφερειών, δήμων και πόλεων ανά τον κόσμο να αναζωογόνησουν την κοινωνική και οικονομική δομή των τόπων που ζουν, εργάζονται, επιχειρούν,  καταναλώνουν και  επισκέπτονται οι πολίτες. 

Σε αυτή τη βάση στηρίζεται η οικονομία των δημιουργών για την οποία ο πολιτισμός αποτελεί έναν πολυδιάστατο παράγοντα που εκτός από κουλτούρα, κληρονομιά και ιστορία πυροδοτεί τον κινητήριο μοχλό σε νέες μορφές εργασίας, αξιοποίησης του πολιτιστικού κεφαλαίου και αναβάθμισης του ίδιου του τόπου ζωής μας. 

Ουσιαστικά στον ορισμό της δημιουργικής οικονομίας, επιχειρείται η γεφύρωση δύο διαχρονικών εννοιών μέσα από στοιχεία καινοτομίας, ταλέντου , νέων τεχνολογιών και άλλων ικανοτήτων που μπορούν σε αλληλεπίδραση να παράγουν αξία και πλούτο. Η δημιουργική οικονομία εντασσόμενη στις λεγόμενες νέες οικονομίες, προσφέρει  ισχυρή δυναμική στις δημιουργικές βιομηχανίες στις οποίες συμπεριλαμβάνονται τα ψηφιακά μέσα, οι εκδόσεις,η χειροτεχνία, τα εικαστικά, η μουσική, η ψυχαγωγία, το design , η παραγωγή φωτογραφίας και βίντεο καθώς και μια σειρά από συνθέσεις όλων των παραπάνω. 

Αναγνωρίζοντας ήδη απ το 2017 αυτόν τον εναλλακτικό κόσμο εργασίας, απασχόλησης , πολιτιστικής δημιουργίας και σύνδεσης των διαφορετικών ειδικοτήτων μας , συγκροτούμε σταδιακά το Πολιτιστικό Σχήμα-Δίκτυο των Androidus και Αργαστήρι μέσα από δύο νομικές μορφές (ΑΜΚΕ και ΚΟΙΝΣΕΠ) πάνω στις οποίες θα ήταν εφικτό να χτίσουμε και να πειραματιστούμε με τη δική μας προσέγγιση στο πολιτιστικό επιχειρείν. 

Σε μια χώρα χωρίς οριοθετημένο πολιτικό, νομικό ,εργασιακό πλαίσιο γύρω από την πολιτιστική παραγωγή, επιχειρήσαμε από τη σύσταση μας την αξιοποίηση του πολιτιστικού κεφαλαίου του τόπου μας πάνω στο τρίπτυχο διάσωσης, διάδρασης και διάδοσης πολιτιστικών στοιχείων μέσα από τον συμμετοχικό σχεδιασμό (Προφορική Ιστορία, Εθνογραφικά ντοκιμαντέρ, πολιτιστικές μελέτες, θεματικά εργαστήρια και εκδηλώσεις)  και με όχημα τις τεχνολογίες αιχμής. (Ψηφιακά Αποθετήρια, Εικονική και Επαυξημένη Πραγματικότητα).

Ουσιαστικά σε λευκό καμβά χωρίς περιγράμματα και οδηγίες, βλέποντας διεθνή παραδείγματα κυρίως όμως μέσα από την εμπειρία πεδίου και τις πολύτιμες συνέργειες με Φορείς και Οργανισμούς, Πανεπιστημιακά και Ερευνητικά Ιδρύματα και τη στρατηγική συνεργασία και υποστήριξη από τον  Δήμο Ανωγείων,  δημιουργήσαμε το δικό μας ίχνος στην επιμονή πως η ύπαιθρος χώρα της χώρας μας έχει τις δυνατότητες και την ορμή στην καινοτομία, τον σχεδιασμό και την ενεργή πολιτιστική παραγωγή. 

Με χρονικό ορόσημο το 2019 ξεκινάμε τον εταιρικό κύκλο εργασιών μας μέσα από τον σχεδιασμό του ερευνητικού προγράμματος IDAology -(Η ποιμενική ζωή στον Ψηλορείτη ως  ψηφιακό αποθετήριο πολιτιστικής κληρονομιάς, εμπειρία εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας για τις κοινότητες της Ίδας -Γεωπάρκο Ουνέσκο Ψηλορείτη). Παράλληλα προβάλλουμε τις πολιτιστικές προοπτικες με τον Επιμενίδη- Η Επι-Στροφή των Βουνών, οργανώνοντας ένα ανοιχτό forum ιδεών με θέμα τα Εργαλεία ανασυγκρότησης των κοινωνιών της υπαίθρου μέσα από την πολιτιστική διαχείριση , την έρευνα και τις επιστήμες , τις τέχνες και τις αναγκαίες συνέργιες που μπορούν να δημιουργήσουν τη νέα οικονομία των κοινοτήτων. 

Στο ίδιο χρόνο βάζουμε και  το πρόσημο μας ως οργανισμός με την εκκίνηση των διαδικασιών εγγραφής της βοσκικής και του κόσμου των βοσκών του Ψηλορείτη στον Εθνικό Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς , μέσα από μια πράξη συλλογικής ευθύνης και συγγραφής ερευνητών, επιστημόνων της ακαδημαϊκής κοινότητας σε συνεργασία με τους Δήμους, τους  φορείς, τους συνεταιρισμούς και τους βοσκούς του Ψηλορείτη. (Περισσότερα εδώ:

• https://ayla.culture.gr/i-voskiki-kai-o-kosmos-tou-voskou-ston-psiloreiti-2021/ 
• http://www.androidus.gr/gr/projects    

Στα χρόνια της πανδημίας όπου η όροι της ψηφιακότητας ενσωματώνονται και εξαπλώνονται στις ώρες της καθημερινότητας μας, δημιουργείται για μας ο χώρος ανάπτυξης όσων οραματιζόμαστε αναγνωρίζοντας πλεον πόσο γρήγορα ο κόσμος αλλάζει μορφή δίνοντας πεδίο ανάπτυξης σε ιδέες του ψηφιακού πολιτισμού.

Δράσεις και πρωτοβουλίες όπως: τα αποθετήρια προφορικής ιστορίας και τα ψηφιακά αρχεία, οι εφαρμογές περιήγησης και επαυξημένης πραγματικότητας ,τα θεματικά συνέδρια και πο πολιτιστικές εκδηλώσεις σε εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους και συμμετοχή σε ευρωπαϊκές προσκλήσεις, επιστημονικά συνέδρια και κοινοπραξίες,  συνοψίζουν  την πορεία που ακολουθήσαμε μέχρι και σήμερα απ΄ το εδώ του τόπου μας στο παντού του κόσμου μας. (Περισσότερα για τη δραστηριότητα μας εδώ:http://www.androidus.gr/gr/projects )

Κυρίαρχη επιδίωξη μας άλλωστε παραμενει να καταφέρουμε ως πολιτιστικοί δορυφόροι να αναπτύξουμε τροχιά γύρω απ’ τη μικρή υψηλή μας βάση στα 800 μέτρα των Ανωγειων στην μεγάλη εκτός συνόρων υπέρβαση των Μητροπόλεων και των Κοινοτήτων του κόσμου.

Μετά από 4 χρόνια ανάπτυξης εφαρμογών, δρομολόγησης και ολοκλήρωσης έργων πολιτιστικής κληρονομιάς και αλληλεπίδρασης το 2023 είναι η χρονιά του οδικού χάρτη της διάχυσης του έργου μας στον εκτός Κρήτης Κόσμο. 

Η συμμετοχή μας στα Διεθνή Πολιτιστικά Συνέδρια- Εκθέσεις της Κωνσταντινούπολης (Istanbul Heritage 2023 : http://expoheritage.com)  και του Λονδίνου (Museums + Heritage Show https://show.museumsandheritage.com ),  οι οποίες ολοκληρώθηκαν στο πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου, αποτέλεσαν το πρώτο σημαντικό ορόσημο παρουσίας, τροφοδότησης και εξωστρέφειας απ την Ανατολή μέχρι τη Δύση για μας. 

Απ την Πόλη των Πόλεων στην κοιτίδα της εγγύς Ανατολής μέχρι το πολύβουο Λονδίνο της Πολιτιστικής Βιομηχανίας, είχαμε την επιλογή και τύχη να γνωρίσουμε οικοσυστήματα πολιτιστικής δημιουργίας που συγκροτούν ενεργά πεδία ανάδειξης μιας ισχυρής νέας τάξης δημιουργών και πρεσβευτών των ίδιων των χωρών που επενδύουν στην ορμή της πολιτιστικής παραγωγής. 

Στα δυο μεγάλα πολιτιστικά γεγονότα που έλαβαν χώρα τον Μάιο , η χώρα μας εκπροσωπήθηκε έμμεσα από τις δύο συμμετοχές-παρουσιάσεις ερευνητικών προγραμμάτων και μουσείων ενώ σε επίπεδο χώρου προβολής και ανάδειξηγς έργου  αποτελέσαμε τη μοναδική ελληνική συμμετοχή σε σύμπραξη και υποστήριξη του Δήμου Ανωγέιων και των Αερογραμμών της Aegean Air. 

Λίγο πριν ολοκληρώσουμε την ερευνητική κοινοπραξία που δημιούργησε το αντίστοιχο ερευνητικό πρόγραμμα IDAology επιλέξαμε να ανοίξουμε το δρόμο της παρουσίασης του στο διεθνές κοινό, δημιουργώντας την ευκαιρία προώθησης της πολιτιστικής κληρονομιάς με όρους αυθεντικότητας , συμπεριληπτικότητας και αλληλεπίδρασης.  

Παρουσιάζοντας ουσιαστικά την εμπειρία ενός εικονικού ταξιδιού στον κόσμο του βοσκού του Ψηλορείτη, ενός “ζωντανού”  βιβλίου βοσκικής για τα παιδιά με τρισδιάστατους χαρακτήρες- αφηγητές και μιας ψηφιακής κιβωτού δεδομένων , γνώσης και ιστοριών από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές του βουνού, γεμίσαμε τις αποσκευές μας με το κομμάτια και όψεις απ την τοπική ιστορία του τόπου μας. 

Το παραπάνω άνοιγμα και η δικτύωση με νέους φορείς, κρατικούς, αυτοδιοικητικούς, ερευνητικούς οργανισμούς, επιχειρήσεις και επενδυτικά κέντρα στην πολιτιστική οικονομία,  πρόσθεσαμε στην επιστροφή μας νέα εφόδια για το από δω και περα της δραστηριότητας μας.  

Σε έναν κόσμο με όλο και μικρότερες αποστάσεις , όλο και μεγαλύτερες ταχύτητες ,όλο και περισσότερα κίνητρα για συνθέσεις , συνδέσεις και συνέργιες, η οικονομία των δημιουργών αναπτύσσσεται ως βασικό εργαλείο επανασχεδιασμού ενός ευρύτερου μοντέλου ζωής και καθημερινότητας από τη μικρή κλίμακα των κοινοτήτων μέχρι αυτη ολόκληρων χωρών και διακρατικών ενώσεων (Ε.Ε). 

Στο εύρος αυτής της κλίμακας ο πολιτισμός απαλλαγμένος από μια μουσειακή προσέγγιση πατροπαράδοτης κληρονομιάς μπορεί να συμβάλλει ως αναπτυξιακός επιταχυντής εξέλιξης μιας περιοχής σε ενεργό και πολυδιάστατο κύτταρο δημιουργίας.

Ένα κύττταρο αναζωονήσης της οικονομίας, ενεργοποίησης της κοινωνίας πολιτών και εργασιακής διασύνδεσης των τομέων παραγωγής, οικοδομώντας στην πράξη μια ανθρωπογεννή βιομηχανία πολιτισμού με κεντρικό πυρήνα το τρίπτυχο Άνθρωπος- Πολιτισμός Περιβάλλον. 

 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ο Γιώργης .Α. Καλομοίρης  είναι Υποψ. Διδάκτορας Πολιτιστικού Σχεδιασμού-Επιστημονικός Υπέυθυνος Ερευνητικού Προγράμματος IDAology- Ιδρυτής και Επιμελητής του πολιτιστικού δικτύου των Androidus Project Tank (ΑΜΚΕ) & Αργαστήρι Πολιτισμού-Έρευνας-Καινοτομίας (ΚΟΙΝΣΕΠ).